Şahdəniz və AÇG-dən büdcəy 3 mlrd manat vergi ödənilib

2023-cü ilin birinci yarısında Azərbaycanda “Şahdəniz” və “Azəri-Çıraq-Günəşli” yataqlarının işlənilməsi ilə məşğul olan neft-qaz şirkətləri PSA müqavilələri çərçivəsində dövlət büdcəsinə 2 milyard 995,2 milyon manat məbləğində mənfəət vergisi ödəyiblər.

“İnterfaks-Azərbaycan”a Maliyyə Nazirliyindən verilən məlumata görə, 2023-cü ilin yanvar-iyun aylarında “Şahdəniz” layihəsinin iştirakçıları 2 milyard 630,4 milyon manat, AÇG layihəsinin iştirakçıları – 364,8 milyon manat mənfəət vergisi ödəyiblər.

Azərbaycan hökuməti 2023-cü ildə “Şahdəniz” və ABƏŞ səhmdarlarından 4 milyard 2 milyon manat (cari məzənnə ilə $2 milyard 354,1 milyon) məbləğində mənfəət vergisi, “Şahdəniz” qaz yatağının işlənməsi layihəsinin səhmdarları tərəfindən dövlət büdcəsinə 3 milyard 235 milyon manat, AÇG layihəsinin iştirakçılarından – 767 milyon manat məbləğində mənfəət vergisinin ödəniləcəyini gözləyir.

2022-ci ildə “Şahdəniz” və AÇG layihələrinin iştirakçıları dövlət büdcəsinə 5 milyard 393,904 milyon manat mənfəət vergisi ödəyib ki, bu da 2021-ci ilin göstəricisindən 5,2 dəfə çoxdur. “Şahdəniz” layihəsinin iştirakçıları mənfəət vergisi ödənişinə ilk dəfə 2022-ci ildə başlayıb.

Azərbaycanda PSA tipli müqavilələr çərçivəsində fəaliyyət göstərən neft-qaz şirkətləri ildə 4 dəfə – yanvar, aprel, iyul və oktyabr aylarında mənfəət vergisi ödəyir.

“Azəri”, “Çıraq” yataqlarının və “Günəşli” yatağının dərinsulu hissəsinin işlənməsi haqqında müqavilə 1994-cü il sentyabrın 20-də imzalanıb və elə həmin ilin dekabrın 12-də qüvvəyə minib. Müqavilənin müddəti 2024-cü ildə başa çatmalı olsa da, 2017-ci il sentyabrın 14-də Bakıda AÇG blokunun işlənməsi haqqında 2050-ci ilədək olan dövrü əhatə edən yeni müqavilə imzalanıb.

Yeni müqavilə üzrə BP (Britaniya – layihənin operatoru) 30,37%, SOCAR 25%, MOL (Macarıstan) 9,57%, “ExxonMobil” (Amerika) 6,79%, ONGC (Hindistan) 2,31%, “Inpex Corp.” (Yaponiya) 9,31%, “ITOCHU Oil” (Yaponiya) 3,65%, “Equinor” (Norveç) 7,27%, TPAO (Türkiyə) 5,73% pay sahibidir.

Yeni saziş çərçivəsində 2050-ci ilədək investisiya qoyuluşu $43 milyard məbləğində qiymətləndirilir və 500 milyon tondan çox neft hasil olunacağı nəzərdə tutulur.

“Şahdəniz” yatağının işlənməsi haqqında müqavilə 1996-cı il iyunun 4-də Bakıda imzalanıb və elə həmin il oktyabrın 17-də Milli Məclisdə ratifikasiya edilib. “Şahdəniz” layihəsinin iştirakçıları BP (operator – 29,99%), LUKOIL (19,99%), TPAO (19%), (14,35%), NICO (10%) və “Cənub Qaz Dəhlizi” QSC-dir (21,02%).

“Şahdəniz” yatağından qaz hasilatına 2006-cı ilin dekabr ayında başlanılıb.